Për ta shkarkuar regjistrimin zanor (në format .mp3), shtypeni butonin Download (↓) më sipër
Përmbajtja:
Hashimitët para lindjes së Islamit
Lindja e Muhammedit (s.a.v) dhe vitet e hershme të jetës së tij
Martesa e Muhammedit (s.a.v) me Hatixhen
Lindja e Ali ibn Ebu Talibit
Në vigjilje të shpalljes së profetësisë
Hashimitët para lindjes së Islamit
Në shekullin e pestë pas Krishtit, një njeri i quajtur Kusaj lindi në fisin e Kurejshit. Ai i solli famë dhe respekt fisit të tij me urtësinë që kishte. E rindërtoi Qaben, e cila ishte në gjendje të mjerueshme dhe u urdhëroi arabëve t’i ndërtonin shtëpitë e tyre përreth saj. Ai ishte i pari që e ndërtoi “ndërtesën bashkiake” të Mekkes, një risi kjo për Arabinë. Në këtë ndërtesë fise të ndryshme mblidheshin për të diskutuar në lidhje me problemet e tyre sociale, ekonomike, kulturore dhe politike. Kusaji formuloi ligje për furnizimin me ushqim dhe me ujë të pelegrinëve që vinin në Mekke dhe, gjithashtu, i bindi arabët që të paguanin një tatim për ta financuar këtë veprimtari.
Edward Gibbon:
Kusaji, i lindur rreth vitit 400 pas Krishtit, stërgjyshi i Abd’ul-Muttalibit dhe rrjedhimisht brezi i pestë para Muhammedit, fitoi një fuqi supreme në Mekke... (“Rënia dhe shkatërrimi i Perandorisë Romake”).
Kusaji vdiq në vitin 480 pas Krishtit dhe i biri Abd’ul-Menafi e zëvendësoi atë. Edhe ai u dallua për aftësitë e tija, për bujarinë dhe për gjykimin e tij të mençur. Pasardhës i tij ishte Hashimi, prej të cilit rrjedh edhe emri i këtij fisi që në histori do të njihej si “Benu Hashim” (në përkthim: “bijtë e Hashimit” ose thjesht “hashimitët”).
Hashimi ishte një njeri i veçantë. Ai e bëri Kurejshin një fis tregtar dhe më të rëndësishmin nga fiset arabe. Është pikërisht Hashimi, personi i cili i themeloi i pari dy karvanët tregtarë, veror e dimëror, të Kurejshit dhe i pari që ua prezantoi arabëve gjellën e tyre të famshme të quajtur “tharid”. Po të mos ishte ky person, arabët do të mbeteshin përgjithmonë blegtorë.
Udhëheqësia bujare dhe vizionare ishin vetëm dy nga cilësitë, të cilat Muhammedi i trashëgoi nga stërgjyshërit e tij. Hashimi u martua me një grua nga Jethribi dhe prej saj pati një djalë: Abd’ul-Muttalibin. Pas një kohe, Abd’ul-Muttalibi e zëvendësoi të atin në pozitën e tij si prijës të Hashimitëve.
Edward Gibbon:
Gjyshi i Muhammedit (Abd’ul-Muttalibi) dhe paraardhësit e tij, brenda dhe jashtë Mekkes e kishin imazhin e princërve të krahinës së tyre por sunduan si Perikliu në Athinë ose si familja Medici në Florencë, të cilët sundonin me anë të mendimit dhe urtësisë së tyre. Ndikimi i tyre bashkohej me pasurinë që kishin.
Fisi i Kurejshit, me dhunë ose jo, e kishte fituar kujdestarinë e Qabes. Këtë pozitë e trashëgoi gjyshi i Muhammedit dhe për këtë arsye familja e Hashimitëve ishte më e respektuara dhe më e shenjta në sytë e njerëzve. Prejardhja e Muhammedit nga Ismaili ishte një krenari për të dhe ndonëse gjeneratat e para të pemës gjenealogjike ishin disi të errëta, ai prapëseprapë mund të vërtetonte një origjine fisnike të familjes së tij prej gjeneratash. Ai ishte nga fisi Kurejsh dhe nga familja e Hashimitëve, më e famshmja ndër arabët, princërit e Mekkes dhe kujdestarët trashëgimtarë të Qabes (“Rënia dhe shkatërrimi i Perandorisë Romake”).
Hashimi kishte një vëlla më të vogël që quhej Muttalib. Pas vdekjes së Hashimit, ai ishte prijës i fisit për një kohë të caktuar por me vdekjen e tij, nipi i tij dhe i biri i Hashimit, Abd’ul-Muttalibi e trashëgoi si prijësi i ri. Bashkë me këtë post i trashëgoi edhe cilësitë fisnike të cilat i kishin sjellë lavdi babait dhe gjyshit të tij.
Siç u përmend edhe më sipër, qyteti i Mekkes, njësoj si e gjithë Arabia, ishte pa ndonjë formë qeverisjeje dhe pa sundues. Prapëseprapë ajo dominohej nga fisi i Kurejshit. Kurejshi përbehej nga dymbëdhjetë familje dhe Hashimitët ishin njëra prej tyre. Si një reagim kundër imoralitetit që e kishte kapluar shoqërinë, familja e Hashimitëve, gjysmë shekulli para lindjes së Muhammedit bëri disa përpjekje për ta ndalur këtë degradim moral të arabëve dhe për ta përmirësuar gjendjen e tyre sociale, ekonomike dhe intelektuale. Me këtë qëllim, ata e themeluan atë që do të quhej “Lidhja e të virtytshmive”. Qëllimet kryesore të kësaj lidhjeje ishin pengimi i luftërave ndërfisnore dhe mbrojtja e personave të dobët dhe të pastrehë nga armiqtë e tyre.
Hashimitët ishin gjithashtu të interesuar në përparimin ekonomik të arabëve dhe për këtë qëllim ata u bënë nismëtarë të tregtisë me vendet fqinje, duke dërguar verës karvanë për në Siri dhe dimrit për në Jemen. Këto karvanë niseshin nga Mekkeja me hurma, shala dhe yzengji për kuaj e për deve, batanije nga leshi e nga qimet e devesë, parfume, erëza, mëlmesa, temjan, lëkurë devesh dhe kuaj të racës. Në kthim ata sillnin copa për veshmbathje, vaj ulliri, armatime, kafe, fruta dhe drithëra. Njësoj si “Lidhja e të virtytshmive”, edhe karvanët tregtarë ishin dhurata të pakontestueshme të Hashimitëve për arabët. Por dhurata më e madhe që ata do t’ua bënin jo vetëm arabëve por të gjithë botës, do të ishte fëmija i quajtur Muhammed, djali i Abdullahut të Abdu’l Muttalibit dhe Amines, bijës së Vahabit. Ai do të ishte njeriu më i dobishëm jo vetëm për arabët por për të gjithë njerëzimin. Njëra nga ngjarjet që ndodhën gjatë periudhës së Abd’ul-Muttalibit si kujdestar i Qabes, ishte pushtimi i Mekkes nga një ushtri abisiniane, e udhëhequr nga gjenerali i krishterë, Abraha. Përpjekja për ta pushtuar Mekken dështoi, siç përcillet edhe në vargjet e Kur’anit:
...dhe Ai dërgoi kundër tyre zogj fluturues, që i goditën me gurë e me baltë të thatë. Pastaj i bëri si një gjeth i brejtur... (Kur’an 105:3-5)
Për arsyen se pushtuesit kishin marrë me vete edhe elefantë, viti i kësaj ngjarjeje u mbajt mend si “Viti i Elefantit”. Viti i Elefantit është viti 570 i erës sonë, që është pikërisht viti në të cilin lindi Muhammedi, profeti i ardhshëm i Islamit. Ushtria sulmuese u tërhoq nga Mekkeja dhe nenet e marrëveshjes dypalëshe u vendosën në negociatat që i udhëhoqi Abd’ul-Muttalibi.
Sir John Glubb
Në vitin 570, Abraha, guvernatori i krishterë, abisin i Jemenit, marshoi drejt Mekkes. Fisi Kurejsh ishte tepër i dobët dhe pa vetëbesimin e nevojshëm për t’u përballur me ushtrinë abisiniane. Abd’ul-Muttalibi, si prijës i grupit, doli për të bërë negociata me Abraha-n (“Pushtimet e mëdha arabe”, botuar 1963).
Njëri nga kushërinjtë e largët të Hashimit ishte Abdu’sh Shemsi. Njëfarë Umejje, i cili pretendonte se ishte djali i këtij të fundit, ushqente në vete një xhelozi ndaj origjinës dhe prestigjit të Abd’ul-Muttalibit. Njëherë, madje, u përpoq t’ia merrte këtë pozitë nga duart dhe dështoi. Ky dështim i mbeti përgjithmonë në zemër. Ai vazhdoi të ushqente një urrejtje ndaj Abd’ul-Muttalibit dhe fëmijëve të tij dhe të njëjtën ua përcolli djemve të vet dhe nipërve, të cilët u bënë të njohur në histori si “Beni Umejje” (“bijtë e Umejjes” ose siç njihen më mirë “Umajjadët”).
Por në urrejtjen e Umajjadëve kishte diçka më tepër se xhelozi fisnore ndaj Hashimitëve. Të dyja këto familje ishin antagoniste të njëra-tjetrës për nga karakteri, sjellja, pamja dhe mënyra se si e kuptonin jetën. Kjo do të shihej nga ngjarjet që do të vijonin, ku Umajjadët do të ishin flamurtarët e armiqësisë ndaj Islamit.
Hashimitët, në anën tjetër, ishin destinuar për të qenë kështjella dhe mburoja e Islamit. Ishte vetë Zoti që i zgjodhi për këtë detyrë të lavdishme. Sociologu dhe historiani i famshëm mysliman, Ibn Khaldun-i, në pjesën “Mukaddime” (Hyrje) të veprës së tij, shkruan se të gjithë profetët e famshëm e kanë gëzuar përkrahjen e një grupi të fuqishëm. Përkrahja e tyre, sipas tij, është e nevojshme sepse i shërben profetit si një mburojë kundër armiqve dhe i jep atij një siguri, pa të cilën nuk mund ta përmbushë misionin e tij hyjnor.
Në rastin e profetit Muhammed, ishte pikërisht familja e Hashimitëve ajo që e përfaqësonte “grupin e fuqishëm” që do ta mbronte nga urrejtja dhe mizoria e Umajjadëve dhe që do t’ia mundësonte vazhdimin e misionit të tij hyjnor. Abdu’l-Muttalibi kishte dhjetë djem. Katër prej tyre u bënë të famshëm në histori:
- Abdullahu, babai i Muhammedit
- Ebu Talibi, babai i Aliut
- Hamza, heroi-martir i betejës së Uhudit
- Abbasi, pasardhësit e të cilit e themeluan dinastinë Abbaside
Abdullahu dhe Ebu Talibi ishin nga e njëjta nënë, kurse djemtë e tjerë të tij lindën nga gra të tjera.
Lindja e Muhammedit (s.a.v) dhe vitet e hershme të jetës së tij
Abdullahu ishte djali më i dashur i Abd’ul-Muttalibit. Kur i mbushi të shtatëmbëdhjetat, ai u martua me Aminen, një grua fisnike nga Jethribi, qyteti në veri të Mekkes. Megjithatë, atij nuk i ishte shkruar të jetonte gjatë dhe vdiq vetëm shtatë muaj pas martesës së tij. Muhammedi, i Dërguari i Zotit, ishte një fëmijë i lindur pas vdekjes së të atit. Shejh Muhammed el-Khidhri Buck, profesor i historisë islame në Universitetin Egjiptian në Kairo, thotë: Ai (Muhammedi) u lind në shtëpinë e xhaxhait të tij Ebu Talibit, në “distriktin” e Hashimitëve në Mekke, në ditën e dymbëdhjetë të muajit “Rebbi el-Evvel”(muaji i tretë) të “vitit të elefantit”, një datë e cila sipas llogaritjeve është 8 Qershori i vitit 570 pas Krishtit. Mamia e tij ishte nëna e Abdurrahman ibn Auf-it. Nëna e tij Amineja, i dërgoi sihariqe Abdul Muttalibit, i cili erdhi menjëherë, e mori në krahë foshnjen dhe e quajti Muhammed.
Hiseja e Muhammedit në trashëgiminë e të atit ishte një robëreshë e quajtur Umm Ejmen, pesë deve dhe dhjetë dele. Ky është një vërtetim se profetët mund të trashëgonin pasuri dhe nëse mund të trashëgonin atëherë do të thoshte se edhe mund t’u linin fëmijëve të tyre si trashëgim. Të qenit profet nuk e pengon njeriun nga të trashëguarit e pasurisë së tij dhe nuk i pengon fëmijët e tij të trashëgojnë nga ai. Kjo çështje mund të duket pa ndonjë lidhje me këtë temë, mirëpo nuk është e tillë. Muhammedi, profeti i Islamit (paqja qoftë mbi të dhe mbi familjen e tij), ia kishte falur të bijës, Fatimesë, tokat e Fedekut. Por kur vdiq profeti, Ebu Bekri (Kalifi i parë) dhe Umari (Kalifi i dytë dhe këshilltari i të parit) e konfiskuan këtë pronë me pretendimin se profetët nuk u lënë trashëgimi fëmijëve të tyre dhe se gjithçka që ata lënë pas i takon shoqërisë islame dhe jo pasardhësve. Ky ishte një dënim i çuditshëm që duhej ta paguante djali ose vajza e një profeti. Secili njeri tjetër në shoqërinë islame kishte të drejtë të trashëgonte pasuri nga i ati përveç të bijës të të Dërguarit të Zotit, Muhammedit.
Ekzistonte një traditë në mesin e arabëve, sipas të cilës ata i dërgonin fëmijët e tyre në shkretëtirë për t’i kaluar vitet e hershme të fëmijërisë në një klimë që ishte më e shëndetshme se ajo e Mekkes. Falë kësaj, fëmijët bëheshin më të shëndetshëm dhe e thithnin ajrin e pastër të shkretëtirës, i cili ishte më i shëndetshëm se klima aspak e këndshme e qytetit.
Një tjetër arsye e dërgimit të fëmijëve në shkretëtirë ishte fakti se arabët ishin mjeshtër të gojëtarisë dhe puristë të skajshëm kur bëhej fjalë për gjuhën. Ata e adhuronin gjuhën arabe me fjalët e saja me ato nuanca të ndryshme kuptimore dhe krenoheshin mjaft me gojëtarinë e tyre. Madje shumë shpesh, klasat aristokrate të Mekkes e mbështesnin autoritetin e tyre pikërisht në fuqinë retorike. Mekkeja ishte vendtakimi i karvanëve dhe si e tillë, arabishtja e saj nuk kishte arritur ta ruajë pastërtinë e duhur. Aristokratët arabë nuk dëshironin që fëmijët e tyre ta flisnin atë gjuhë “të rrugës” dhe për këtë i dërgonin në shkretëtirë, për ta mësuar gjuhën e pastër të shkretëtirës. Për këtë arsye, fëmijët e tyre largoheshin nga Mekkeja në vitet e hershme të fëmijërisë dhe me këtë mbroheshin nga ndikimet kulturore të këtij fenomeni.
Amineja ia dha Halimes djalin e saj Muhammedin. Halimeja i takonte fisit Esad që jetonte në lindje të Mekkes. Muhammedi i kaloi katër vitet e para të jetës së tij në shkretëtirë, nën kujdesin e Halimes. Sipas historisë, ajo e ktheu atë në Mekke në vitin e pestë të jetës së tij.
Muhammedi ishte vetëm gjashtë vjeç kur i vdiq e ëma Amineja. Atëherë ai mbeti nën përkujdesjen e gjyshit të tij Abd’ul-Muttalibit. Por vetëm pas dy vjetësh, edhe ky i fundit do të vdiste.
Pak përpara vdekjes së tij, Abd’ul-Muttalibi i thirri të gjithë djemtë dhe u tha se do t’u linte dy amanete: njëri ishte prijësia e Hashimitëve dhe i dyti ishte Muhammedi, djali i Abdullahut, nipi i tyre jetim që asokohe i kishte mbushur tetë vjet. Pastaj i pyeti se cili prej tyre do të donte ta trashëgonte autoritetin e tij dhe të kujdesej njëkohësisht edhe për fëmijën, i cili i kishte humbur të dy prindërit. Pjesa më e madhe e djemve të tij kishin shumë dëshirë t’ia zinin vendin si prijës i fisit por asnjëri nuk dëshironte ta merrte përsipër përkujdesjen e Muhammedit.
Teksa Abd’ul-Muttalibi i vështronte një nga një dhe mendonte për të ardhmen e fëmijës, një heshtje vrasëse ra mbi të gjithë. Por nuk zgjati shumë. Ebu Talibi, njëri nga djemtë e tij, bëri një hap para dhe tha se ai kishte dëshirë ta merrte jetimin e të vëllait Abdullahut dhe se nuk dëshironte ta trashëgonte pasurinë dhe autoritetin e Abdul Muttalibit.
Deklarata e Ebu Talibit e zgjodhi problemin e Muhammedit. Abd’ul-Muttalibi jo vetëm që e bëri atë kujdestar të Muhammedit por njëkohësisht edhe prijës të familjes së Hashimitëve.
Në shtratin e vdekjes, Abd’ul-Muttalibi shpalli se djali i tij Ebu Talibi do të ishte kujdestar i Muhammedit dhe prijësi i ri i Hashimitëve. Pastaj u urdhëroi të tjerëve që ta pranonin Ebu Talibin si prijës, gjë që e bënë të gjithë pa kundërshtim.
Historia e vërtetoi saktësinë e vendimit të Abd’ul-Muttalibit. Djali dhe trashëgimtari i tij Ebu Talibi i plotësoi në mënyrën më të denjë të dyja detyrat.
Sir John Glubb
Në vitin 578, Abdul Muttalibi vdiq. Përpara vdekjes së tij, ai ia la Ebu Talibit përgjegjësinë e përkujdesjes për Muhammedin. Abdullahu, babai i Muhammedit, ishte vëllai i Ebu Talibit nga e njëjta nënë. Siç dihet, djemtë e tjerë të Abd’ul-Muttalibit ishin nga gratë e tjera të tij (“Jeta dhe koha e Muhammedit”, botuar 1970).
Ebu Talibi dhe e shoqja ishin krenarë dhe të lumtur që Muhammedi erdhi në familjen e tyre. Ata nuk e pranuan Muhammedin vetëm në shtëpinë e tyre por edhe në zemër, duke e dashur më tepër se fëmijët që i kishin.
Ebu Talibi ishte një njeri me dinjitet dhe autoritet të lartë. Gjatë periudhës në të cilën ishte prijës i Hashimitëve, ai i mbajti titujt “Zotëri i Kurejshëve” dhe “Prijësi i luginës”. Njësoj si pjesëtarët e tjerë të fisit të tij, edhe ai merrej me tregti. Karvanët e tij udhëtonin drejt Sirisë dhe Jemenit.
Çdo vit karvanët e Ebu Talibit largoheshin nga Mekkeja për në drejtime të ndryshme. Ndonjëherë edhe ai vetë nisej bashkë me ta për ta mbikëqyrur shitjen dhe për t’i ndjekur çmimet e mallrave në tregjet e huaja. Përcillet se Muhammedi, kur ishte vetëm dymbëdhjetë vjeç, e shoqëroi xhaxhain e tij në njërin nga këto udhëtime.
Që në moshë të re Muhammedi krijoi emër si një njeri i drejtë dhe me gjykim të shëndoshë. Ngase në atë kohë nuk ekzistonin bankat ku mund të depozitoheshin gjërat me vlerë, Muhammedi u bë “banka” e mekkasve. Atij ia sillnin paratë, xhevahirët dhe sendet e tjera me vlerë dhe ai u kthente kurdo që të dëshironin t’i merrnin. Atë e quanin “Emin” (i besueshmi) dhe “Sadik” (i sinqerti).
Sir William Muir
I pajisur me një mendje të fortë dhe me një shije të rafinuar, i mbyllur në vete dhe meditativ, ai (Muhammedi) e jetoi pjesën më të madhe të jetës së tij brenda vetes dhe në përsiatjet e zemrës së tij gjeti zëvendësim për orët e tëra që burrat e tjerë i kalonin në argëtime dhe ahengje. Karakteri i drejtë dhe sjellja fisnike e këtij të riu i fituan lëvdatat e bashkëqytetarëve të tij, të cilët e quanin “El-Emin” (i besueshmi). I respektuar dhe i nderuar, Muhammedi jetoi një jetë të qetë dhe të tërhequr në familjen e Ebu Talibit...(“Jeta e Muhammedit”, fq. 20; botuar 1877).
Kur Muhammedi ishte njëzet vjeç, u bë një betejë ndërmjet fisit Kurejsh dhe fisit Havazin. Ndonëse Muhammedi ishte i pranishëm, ai nuk mori pjesë në luftime. Nuk e vrau dhe as e plagosi dikë, duke e treguar që në atë kohë urrejtjen që kishte ndaj gjakderdhjes. Thuhet se në këtë betejë ai i mblidhte nga toka shigjetat e armiqve dhe ua jepte xhaxhallarëve të tij për të qëlluar.
Pas disa vitesh Muhammedi u bë pjesë e “Lidhjes së të virtytshmive”. Siç përmendëm edhe më sipër, kjo lidhje ishte betuar që t’i mbronte të dobëtit, t’i kundërshtonte tiranët e mizorët dhe t’i sillte fund diskriminimit në të gjitha format e tij.
Vlen të përmendet se ishte pikërisht familja e Hashimitëve (të cilës i takonte Muhammedi) që e themeloi këtë lidhje. Ishte vallë kjo vetëm një rastësi? Nuk ka mundësi të gjendet përgjigja e kësaj pyetjeje. Por ishin pikërisht Hashimitët ata që i shpallën luftë pabarazisë dhe padrejtësisë. Ata e bënë të qartë se nuk do t’i toleronin krimet e të fuqishmit kundër të dobëtit dhe se nuk do të lejonin që të varfrit e Mekkes të shfrytëzoheshin nga pasanikët e Kurejshit. Vetëm pas disa viteve, Muhammedi do të bëhej nismëtari i një programi të ri shoqëror, elementi ekonomik i të cilit do të kishte për qëllim pikërisht shkatërrimin e këtij shfrytëzimi të padrejtë. Ai do t’ia merrte Kurejshit privilegjet dhe “të drejtën” e tyre për t’i shfrytëzuar varfanjakët dhe të dobëtit.
Montgomery Watt
“Lidhja e të virtytshmive” duket se ka pasur një ndikim të rëndësishëm në jetën e Mekkes dhe se ka qenë e drejtuar pikërisht kundër personave dhe politikave, me të cilat Muhammedi do të përballej në të ardhmen. Në veçanti fisi i tij i Hashimitëve kishte një rol qendror në këtë lidhje (“Muhammedi: Profet dhe burrë shteti”, botuar 1961).
Martesa e Muhammedit (s.a.v) me Hatixhen
Hatixheja, e bija e Khuvejlidit, ishte banore e Mekkes dhe i takonte fisit Kurejsh. Ajo respektohej nga mekkasit për karakterin e saj shembullor dhe për aftësinë organizative. Njësoj siç njihej Muhammedi me titujt “i besueshmi” dhe “i sinqerti”, edhe Hatixheja u bë e njohur si “Tahira” (e pastra). Ndër arabët ajo njihej si “princesha e tregtarëve”. Kurdo që karvanët largoheshin nga Mekkeja ose ktheheshin në Mekke, devetë e saja ishin përherë më të ngarkuara se devetë e të gjithë mekkasve bashkë.
Kur Muhammedi ishte 25 vjeç, kujdestari dhe xhaxhai i tij Ebu Talibi i sugjeroi Hatixhes që ta punësonte Muhammedin si udhëheqës të njërit nga karvanët e saj, i cili ishte gati për t’u nisur drejt Sirisë. Edhe Hatixheja ishte në kërkim të një personi të tillë dhe u pajtua menjëherë që Muhammedit t’i jepej kjo detyrë. Muhammedi e mori përgjegjësinë dhe karvani u nis për në Siri. Shërbëtori i saj, i quajtur Mejsere, i bëri shoqëri Muhammedit dhe shërbeu si ndihmësi i tij.
Kjo ekspeditë për në Siri solli shumë fitime për Hatixhen dhe ajo u ndikua aq shumë nga aftësitë e Muhammedit, sa e vendosi atë në krye të të gjitha tregtive të saja. Ky rast u bë edhe prelud i martesës së tyre.
Edward Gibbon
Në vendlindje dhe jashtë, në luftë e në paqe, Ebu Talibi ishte xhaxhai më i respektuar i Muhammedit dhe udhëzuesi e mbrojtësi i tij në rini. Me njëzet e pesë vjet, Muhammedi u punësua pranë Hatixhes, një vejushë e pasur dhe fisnike, e cila së shpejti e shpërbleu besnikërinë e tij duke ia falur dorën për martesë. Marrëveshja e martesës, në stilin e thjeshtë të antikitetit, flet për dashurinë e dyanshme të Muhammedit dhe Hatixhes, e përshkruan Muhammedin si më të mirin e fisit Kurejsh dhe parashikon një mehr prej dymbëdhjetë florinjsh dhe dymbëdhjetë devesh, të cilat i siguroi Ebu Talibi (“Rënia dhe shkatërrimi i Perandorisë Romake”)
Ebu Talibi e mbajti fjalimin e rastit gjatë martesës së Muhammedit me Hatixhen dhe fjalimi i tij nuk lë dyshim për faktin se ai ishte monoteist. Ai e filloi fjalimin në stilin “mysliman”, duke e lëvduar Zotin për mëshirën e Tij dhe për dhuratat e Tija të pafundme dhe e përfundoi duke u lutur që t’i mëshironte e t’i bekonte të porsamartuarit.
Martesa e Muhammedit me Hatixhen ishte një martesë e suksesshme dhe e bekuar me lumturi për të dyja palët. Hatixheja ia dedikoi jetën Islamit. Ajo e harxhoi gjithë pasurinë e saj për ta forcuar Islamin dhe për t’i shërbyer mirëqenies së myslimanëve.
Hatixheja e kishte po atë aftësi sakrifikimi si Muhammedi dhe kishte shumë dëshirë ta shihte triumfin e Islamit mbi paganizmin. Kësaj dëshire të flaktë ajo ia shtoi edhe përkushtimin dhe fuqinë. Ajo e çliroi Muhammedin nga barra e të fituarit për ta ushqyer familjen dhe i mundësoi atij t’ia kushtonte gjithë kohën të menduarit dhe thurjes së planeve për punën e madhe që e priste. Ky është kontributi më i madh që ajo ia bëri të shoqit. Ajo ishte përkrahja kryesore e Muhammedit në ato vite përgatitjeje për profetësinë.
Martesa e Muhammedit dhe e Hatixhes u bekua edhe me lindjen e vajzës së tyre Fatimesë, të njohur si “Zehra” (e Shkëlqyeshmja). Ndonëse dhuratat e Zotit për ta ishin të shumta, asgjë nuk ishte më e çmueshme se Fatimeja. Ajo ishte “drita e syve” të të atit, që në të ardhmen do të quhej “zonja e parajsës”. I ati dhe e ëma i falën dashuri prindërore dhe ajo solli në folenë e tyre shpresë, lumturi dhe bekim nga Zoti.
Lindja e Ali ibn Ebu Talibit
Aliu u lind në ditën e trembëdhjetë të muajit Rexheb, në vitin e tridhjetë pas “vitit të Elefantit”, që përkon me vitin 600 të erës sonë. Kushëriri i tij, Muhammedi, i kishte mbushur të tridhjetat tashmë. Prindërit e Aliut ishin Ebu Talibi, djali i Abd’ul-Muttalibit dhe Fatimeja, e bija e Esadit, që të dy nga Hashimitët.
Aliu lindi brenda Qabes në Mekke. Historiani i famshëm Mesudiu, “Herodoti i arabëve”, në faqen 76 të vëllimit të dytë të librit të tij “Muruxh’udh-Dheheb” shkruan se njëra nga cilësitë unike të Aliut ishte fakti se kishte lindur brenda Shtëpisë së Zotit. Edhe disa dijetarë të tjerë e kanë konfirmuar lindjen e tij në Qabe:
1- Muhammed ibn Talha el-Shafi’i në veprën “Matalib’us-saul”, fq.11
2- Hakimi në veprën “El-Mustadrak”, vëll.3, fq.483}
3- El-Umariu në veprën “Sherh ainia”, fq.15
4- Halabiu në veprën “Sira”, vëll.1, fq.156
5- Sibt ibn el-Xheuziu në veprën “Tadhkera Khavasil Ummah”, fq.7
6- Ibn Sabbagh Melekiu në veprën “Fusul’ul-muhimme”, fq.14
7- Muhammed ibn Jusuf Shafiu në “Kifajet el-Talib”, fq.261
8- Shablanxhiu në veprën “Nur’ul-Ebsar”, fq.76
9- Ibn Zehraja në veprën “Ghijatu’l-Ikhtisar”, fq.97
10- Edviu në “Nafhatul Kudsia”, fq.41
Nga historianët modernë, Abbas Mahmud el-Akkad nga Egjipti, në veprën e tij “El-Ekberrijet el-Imam Ali” (botuar në Kairo, 1970), shkruan se Ali ibn Ebu Talibi u lind brenda Qabes. Një historian tjetër bashkëkohor, Mahmud Said Tantaviu, nga Këshilli Suprem i Çështjeve Islame të Republikës Arabe të Egjiptit, në faqen 186 të librit të tij “Min Fada-il el-Ashrat el-Mubashirin bil Xhenne”, të botuar në vitin 1976 nga Matab el-Ahram et-Tixharijja në Kairo, shkruan:
“Zoti e mëshiroftë Ali ibn Ebu Talibin. Ai lindi brenda Qabes. Ai ishte dëshmitar i rritjes së Islamit, dëshmitar i përpjekjeve të Muhammedit dhe dëshmitar i Shpalljes. Ai menjëherë e pranoi Islamin ndonëse ishte fëmijë dhe gjatë gjithë jetës luftoi që fjala e Zotit të sundonte mbi dhé..”.
Një poet arab i shkroi vargjet e mëposhtme në lidhje me lindjen e Aliut:
Ai është njeriu për të cilin Shtëpia e Zotit u bë shtëpi lindjeje.
Dhe ai është që i hodhi idhujt prej kësaj shtëpie...
Aliu është personi i parë dhe i fundit që është lindur në Qabe.
Tek arabët ekzistonte tradita që fëmija i sapolindur të vendosej tek këmbët e idhullit ose idhujve të fisit, duke ia dedikuar kështu fëmijën perëndisë pagane. Të gjithë fëmijët arabë i ishin “dedikuar” një perëndie pagane përveç Ali ibn Ebu Talibit. Kur fëmijët e tjerë arabë lindën, ndonjë politeist erdhi dhe i mori në krahë. Kur lindi Aliu, ishte Muhammedi, vetë i Dërguari i Zotit, i cili erdhi deri në Qabe, e mori në krahë dhe ia dedikoi këtë foshnje Zotit të vetëm. Profeti i ardhshëm mbase e dinte se foshnja që mbante në krahë, një ditë me shpatën e tij do ta dëbonte idhujtarinë nga Arabia.
Lindja në Qabe është vetëm njëri nga bekimet që Zoti ia fali Aliut. Një cilësi tjetër e tij është fakti se ai kurrë nuk i adhuroi idhujt paganë të arabëve. Kjo përsëri e bën atë unik sepse të gjithë arabët kishin adhuruar ndonjë idhull pagan përpara se të konvertoheshin në Islam. Për këtë arsye Aliu shpesh cilësohet si ai, “të cilit Zoti ia ndriçoi fytyrën” (arab. Keremull’llahu vexh’he). Fytyra e tij ishte pa dyshim e nderuar sepse ishte e vetmja fytyrë që nuk u përkul përpara një idhulli të rremë.
Aliu ishte fëmija më i ri në familje. Nga tre vëllezërit e tij, Talibi dhe Akili ishin shumë vite më të vjetër se ai, ndërsa Xhaferi ishte dhjetë vjet më i madh.
Lindja e Aliut e mbushi me lumturi zemrën e të Dërguarit. Ky fëmijë kishte një vend të veçantë tek ai. Në fund të fundit, Muhammedi kishte shumë kushërinj të tjerë, madje vetë Aliu kishte edhe tre vëllezër. Por Muhammedit nuk i interesonte asnjëri prej tyre. Aliu dhe vetëm Aliu e gëzonte interesimin dhe dashurinë e tij.
Kur Aliu ishte pesë vjeç, Muhammedi e adoptoi atë dhe që nga ai çast, ata nuk u ndanë më nga njëri-tjetri.
Sipas një rrëfimi, asokohe kishte një thatësirë në rrethinat e Mekkes dhe Ebu Talibi, i cili po përjetonte ca vështirësi ekonomike, po përpiqej me vështirësi ta ushqente familjen. Muhammedi ndjeu se duhej t’ia lehtësonte barrën xhaxhait të tij dhe prandaj e adoptoi Aliun.
Është e vërtetë se Profeti e adoptoi Aliun por arsyeja nuk është ajo që u tha më sipër. Në radhë të parë, Ebu Talibi nuk ishte një njeri aq i varfër sa të mos mund ta ushqente një fëmijë pesëvjeçar. Ai ishte një person me autoritet dhe pasuri, karvanët e të cilit udhëtonin nga Hixhazi drejt Sirisë dhe Jemenit. Kur të mendohet më thellë, ushqimi i një djali pesëvjeçar vështirë se do të bënte dallim për një njeri, i cili i ushqente edhe të huajt kur ishin të uritur.
Muhammedi dhe Hatixheja e adoptuan Aliun pas vdekjes së djalit të tyre. Me këtë, Aliu e mbushi një zbrazëtirë që u ishte krijuar në jetë. Por Muhammedi, Profeti i ardhshëm i Zotit, kishte edhe një arsye për ta adoptuar Aliun. Ai e zgjodhi atë për ta rritur dhe për ta edukuar ashtu si duhej, që të ishte i gatshëm për përgjegjësinë e madhe që do të duhej ta bartte mbi supe në të ardhmen. Dr. Taha Hussein nga Egjipti thotë se i Dërguari i Zotit u bë udhërrëfyesi i Aliut, edukuesi dhe mësuesi i tij, një cilësi që askush tjetër nuk e ndan me të.
Në lidhje me Islamin thuhet shpesh se është e vetmja nga fetë botërore, e cila u rrit në dëshmi të plotë të historisë dhe se pikërisht për këtë arsye, nuk ka asnjë pjesë të historisë së saj që është e errët dhe e panjohur.
Bernard Lewis:
Në një ese në lidhje me Muhammedin dhe origjinën e Islamit, Ernest Renan thotë se për dallim nga fetë e tjera që e kishin misterioze zanafillën, Islami lindi në dëshmi të plotë të historisë. “Rrënjët e tija janë në sipërfaqe dhe jeta e themeluesit të tij është po aq e njohur për ne, siç janë edhe jetët e Reformatorëve të shekullit të gjashtëmbëdhjetë..”. (“Arabët në histori”, botuar 1960)
G.E. Von Grunebaum
Islami përfaqëson një rast të rrallë të zhvillimit të një feje botërore në dëshmi të plotë të historisë... (“Islami”, botuar 1960)
Në po të njëjtën mënyrë, mund të thuhet se nga të gjithë shokët dhe ndjekësit e Muhammedit, Aliu është i vetmi që u rrit në dëshmi të historisë. Nuk ka asnjë pjesë të jetës së tij që është e fshehur nga drita e historisë, qoftë kjo koha kur ishte foshnje, fëmijë, riosh, i rritur ose një burrë i moshuar. Përkundër kësaj, ndjekësit e tjerë të hershëm të Muhammedit dolën në skenën e historisë vetëm pas konvertimit të tyre në Islam dhe për jetën e tyre para Islamit dihen shumë pak gjëra ose asgjë fare. Aliu ishte i destinuar për të qenë dora e djathtë e Islamit dhe mburoja e Muhammedit. Fati i tij ishte i lidhur ngushtë me fatin e Islamit dhe me jetën e profetit të kësaj feje. Ai ishte i pranishëm në çdo ngjarje në historinë e kësaj lëvizjeje të re dhe gjithmonë luajti një rol qendror. Ishte ky një rol që nuk mund ta kishte luajtur askush tjetër përveç tij. Ai ishte imazhi i Muhammedit. Libri i Zotit, në vargun 61 të kapitullit të tretë, e quajti atë “shpirti” ose alter ego-ja[1] e Muhammedit, me çfarë e shënoi emrin e tij të lavdishëm në horizontet e historisë.
Në vitet që do të vinin, kombinimi kreativ i Muhammedit dhe Aliut, i mjeshtrit dhe i nxënësit të tij, do ta zbrisnin “Mbretërinë e Qiejve” në hartën e tokës.
Në vigjilje të shpalljes së profetësisë
Ndonëse Arabia ishte foleja e pabarazive dhe kështjella e idhujtarisë, vetë Muhammedi asnjëherë nuk u njollos nga këto të liga e mëkate dhe asnjëherë nuk adhuroi ndonjë idhull. Edhe përpara se të shpallte hapur se ishte dërguar për ta themeluar “Mbretërinë e Qiejve” në tokë, karakteri dhe sjellja e tij ishin gjithmonë një pasqyrim i Kur’anit të lavdishëm. As kritikuesit e tij më të zellshëm nuk kanë mundur të gjejnë ndonjë papërshtatshmëri ndërmjet sjelljes së tij dhe Kur’anit, qoftë kjo para ose pas shpalljes së profetësisë. Pas shpalljes si i Dërguar i Zotit, ai i ndaloi traditat dhe praktikat pagane por nuk ka asnjë dëshmi që të tregojë se përpara kësaj ndalese, ai i kishte ndjekur vetë këto tradita dhe se kishte bërë diçka në kundërshtim me Kur’anin.
Vetvetiu fitohet përshtypja se Libri i Zotit ishte mbjellë në zemrën e Muhammedit që nga fillimi dhe mund të shihet se ai e “ligjëronte” Islamin edhe përpara Shpalljes, ndonëse jo me fjalë por vetëm me vepra. Veprat e tija ishin po aq të rrjedhshme sa edhe gojëtaria e tij dhe i shpallnin hapur botës se çfarë njeriu ishte Muhammedi. Në fund të fundit, ishin vetë paganët që atë e quanin “i besueshmi” dhe “i sinqerti” ndonëse po këta njerëz, vite më vonë do ta persekutonin në mënyrë të pamëshirshme, do ta dëbonin dhe do të caktonin një çmim për kokën e tij. Ndonëse ishin një popull i pakujdesshëm dhe i pamoralshëm, arabët e çmonin sinqeritetin, qoftë kjo edhe tek armiku. Por prapëseprapë, respekti që kishin për Muhammedin nuk i pengoi që të përpiqeshin për ta shkatërruar atë në çastin që ai e kritikoi hapur idhujtarinë e tyre dhe politeizmin. Ata u bënë të etur për gjakun e tij që në çastin që i ftoi drejt Islamit dhe asnjëherë nuk u përpoqën ta kujtonin besueshmërinë e tij të mëhershme.
Mekkasit e respektonin jo vetëm sinqeritetin e Muhammedit por edhe aftësinë e tij për të gjykuar. Njëherë, Kurejshi po e rindërtonte Qaben dhe tek njëri nga muret duhej të vendosej “Guri i Zi” (haxher’ul-esved). Dikush duhej ta sillte Gurin e Zi, ta ngrinte nga toka dhe ta vendoste në vendin e tij në mur. Por kush do ta bënte këtë?
Secili fis e kërkonte për vete këtë nder dhe nuk ishte i gatshëm t’ia linte askujt tjetër. Ky mospajtim solli ca diskutime të zjarrta, ku të gjithë bëheshin gati për të vendosur me shpatë se kujt do t’i takonte kjo vepër e lavdishme.
Atë çast, një plak i ndërpreu dhe u sugjeroi që në vend të luftës kundër njëri-tjetrit, prijësit e fiseve ta prisnin mëngjesin e ardhshëm dhe të vepronin sipas gjykimit të njeriut të parë që do të kalonte të nesërmen që andej. Ishte një ide e mençur dhe të gjithë e pranuan. Mëngjesin e ardhshëm, kur porta e Qabes u hap, e panë Muhammedin tek hynte brenda. Të gjithë ishin të lumtur që ishte ai dhe u pajtuan që t’ia linin atij vendimin dhe të gjithë ta pranonin atë që ai do t’ua thoshte.
Muhammedi kërkoi që të sillnin një pëlhurë dhe ta shtronin në tokë. Pastaj e mori Gurin e Zi, e vendosi mbi të dhe i kërkoi prijësit të secilit fis ta kapte një cep të pëlhurës. Kështu ata e mbajtën së bashku Gurin e Zi deri në Qabe dhe më në fund vetë Muhammedi e mori gurin dhe e vendosi në vend.
Ky vendim i Muhammedit i la të gjithë të kënaqur. Me urtësinë e tij, ai parandaloi një gjakderdhje të panevojshme. Kjo ngjarje tregon se në raste të vështira, arabët e kërkonin mendimin e tij.
VAZHDON